Terugblik gespreksavond
De voorbije 2 jaar brachten dagelijks beelden van oorlogsmisdaden, mensenrechtenschendingen en genocidair geweld in Gaza. Een triest dieptepunt in een conflict dat helaas al decennia aan de gang is. Welke toekomst is er nog voor Palestina en de Palestijnen?
Op woensdag 1 oktober 2025 in het auditorium van STUK Leuven, deelden Midden-Oostenexperten Brigitte Herremans en Koert Debeuf hun inzichten. Daarna gingen ze met elkaar in gesprek. Journaliste Tine Danckaers zorgde voor moderatie.
Bij de start van de avond heette burgemeester Mohamed Ridouani en oprichter van Voorrang van Links, iedereen welkom. Voorrang van Links is het progressief forum voor mensen die geloven in een maakbare samenleving.
Geschiedenis
Je moet het verleden kennen om het heden te begrijpen: het is een cliché, maar voor het Israëlisch-Palestijns conflict gaat het zeker op. De gespreksavond startte daarom met een snelcursus geschiedenis door Koert Debeuf, professor Midden-Oosten aan de Brussels School of Governance (VUB). Van Sykes-Picot-verdrag en Balfour-verklaring over Nakba-, Jom Kippoer- en 6 Daagse Oorlog, naar de Camp David- en Oslo-akkoorden tot de Intifada’s en Gaza-oorlogen. Broodnodige achtergrond om de huidige situatie, de trauma’s en de houding van de internationale gemeenschap – zowel in het Westen als in de Arabische wereld – te kunnen vatten.
Narratief
Daarna belichtte Brigitte Herremans, postdoctoraal onderzoeker aan het mensenrechtencentrum (UGent) en gastdocent Midden-Oosten (UAntwerpen), hoe taal en framing in politiek, media en academische wereld het Palestijnse narratief onderdrukken. Onder het mom van ‘neutraliteit’ en ‘evenwichtige communicatie’ worden flagrante misdaden en schendingen van het internationaal recht onder de mat geveegd of gebagatelliseerd. Dat valt des te meer op wanneer je de vergelijking maakt met Westerse houding tegenover de oorlog in Oekraïne. Tegelijk wees ze op het belang (maar helaas ook de criminalisering) van vreedzaam verzet.
Muzikaal intermezzo
Palestijns-Armeense zanger en muzikant Ivan Azazian, ook bekend als Ivo.
Panelgesprek en vragen uit het publiek
In het panelgesprek en de vragen uit het publiek lag de focus vooral op de huidige situatie. Hierbij kwam het recente 20-puntenplan van de Amerikaanse president Trump voor Gaza dat hij voorlegde aan de Israëlische premier Benjamin Netanyahu meermaals aan bod. De sprekers benadrukken dat dit geen echt toekomstplan is voor Palestina, hooguit kan het de huidige genocide in Gaza stoppen. Over de West Bank wordt niet gerept, en de Palestijnen zaten niet mee aan tafel. Het plan heeft een koloniale inslag, en de positie die Tony Blair zou krijgen is erg cynisch, gezien zijn op zijn minst dubieuze rol in het Midden-Oosten en de historische verantwoordelijkheid van de Britten in het conflict.
Er wordt opgemerkt dat het Westen omwille van tal van redenen (trauma van en schuld bij Holocaust, heersend narratief van Israël als enige Westerse/democratische staat in het Midden-Oosten, economische en militaire belangen…) heel lang blind is geweest voor de werkelijke motieven en doelstellingen van Israël. Zo heeft Israël nooit (een echt toekomstpad naar) een Palestijnse staat erkend. Ook niet bij de Oslo-akkoorden die de facto een echte Palestijnse staat onmogelijk maken en die daarom veel kritiek kregen bij de Palestijnse bevolking.
De sprekers erkennen dat de onderlinge verdeeldheid van de Palestijnen, die overigens door Israël in de hand gewerkt wordt, een oplossing niet makkelijker maakt. Er bestaat een democratisch deficit in de Palestijnse gebieden, maar er zijn ook mensen en groepen die wel een democratische legitimiteit hebben. Zij worden helaas te weinig in het debat betrokken.
Op dit ogenblik voert Israël niet alleen oorlog in Gaza, maar op 8 fronten. Een mogelijke verklaring is dat het land voelt dat het zijn internationale steun verliest en hoopt die terug te winnen door een grote regionale oorlog te ontketenen. Hierdoor is Israël eigenlijk op dit ogenblik de gevaarlijkste en minst voorspelbare speler op het wereldtoneel.
Tot slot kwam ook de zin van burgerprotest en de Global Sumud Flotilla ter sprake. Burgers hebben Gaza terug op de agenda geplaatst en zo hun regeringen onder druk gezet om – weliswaar schoorvoetend en onvoldoende – standpunt in te nemen. Zonder burgerprotest zou er van de erkenning van Palestina door verschillende Westerse staten en het 20-puntenplan wellicht geen sprake geweest zijn.
Blijvend protest is dus nuttig noodzakelijk!
Onze volgende activiteiten
Schepen Bert Cornillie bedankte de sprekers en moderator en alle aanwezigen voor de zeer boeiende gespreksavond. We kijken alvast uit naar onze volgende activiteiten.
